مواد آلی خاک
مواد آلی جزء لاینفک خاک بوده و خواص فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آنرا تا حد قابل توجهی تغییر
می¬دهد و عبارت است از کلیه اجسام آلی موجود در خاک اعم از زنده یا مرده¬، تازه یا کهنه، ساده یا
پیچیده و مرکب مواد آلی خاک شامل بقایای گیاهی و حیوانی در مراحل مختلف تجزيه که میزان مرغوبیت خاک
را نشان می¬دهند. بقایای گیاهی یا حیوانیکه به خاک اضافه می¬شوند در نتیجه فعالیت ریزجانداران خاک
تجزیه و ضمن آزاد کردن قسمتی از مواد غذایی، خود دچار تغییرات زیادی می¬شوند . واحد ساختمانی ماده
آلی خاک کربن است. افزون برکربن، در ترکیب ماده آلی خاک عنصر هیدروژن، اکسیژن، فسفر، ازت و گوگرد
نیز بکار رفته است. در خاک¬های که به آن کود اضافه نشده است ماده آلی مهم¬ترین منبع تامین کننده ازت
و گوگرد است.
مواد آلی خاک و ظایف زیادی بر عهده دارد و به عنوان شاخص نیتروژن محسوب می گردد.
میزا مرغوبیت خاک درصد کربن آلی
پایین کم¬تراز 5/0
متوسط 75/0 – 5/0
بالا بیش¬تر از 75/0
از جمله راه‌های افزایش مواد آلی خاک می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد :
1) افزودن کود حیوانی؛ یکی از راه‌های بسیار مهم افزایش ماده آلی در خاک است.
2) افزودن بقایای گیاهی؛ شاخ و برگ گیاهی را کشاورز می‌تواند بعد از هرس کردن، مستقیماً مورد
استفاده قرار دهد. یا اینکه در جایی، آن‌ها را انبار کرده و اصطلاحاً به کود کمپوست تبدیل کند.
3) افزودن کود کمپوست زباله شهری؛ یکی از راه‌های بسیار مهم است که می‌توان از طریق آن، ماده آلی
خاک را افزایش داد.
4) افزودن کود سبز؛ به عبارت دیگر کاشت گیاهانی در روی زمین. قبل از اینکه گیاه به مرحله رشد نهایی
برسد آن‌ها را شخم زده و به خاک اضافه کرد.
5) افزودن بقایای حیوانی؛ که از جمله می‌توان به پودر ماهی، پودر خون، پودر استخوان، شاخ، مو و
استخوان اشاره کرد.
مزایای کاربرد کود های آلی:
1. منبع تامين كربن و انرژي ريز جانداران خاك می¬باشد.
2. به رشد محصول به واسطه ي بهبود توانايي خاك در ذخيره و انتقال آب و هوا كمك مي كند.
3. ذخيره كننده و تامين كننده عناصر مورد نياز گياه و جانداران خاك نظير نيتروژن، فسفر و گوگرد است.
4. نگه¬داري مواد غذايي خاك از طريق ظرفيت تبادلي و آنيوني خاك موثر است.
5. اثرات محيطي مخرب آفتكش¬ها، فلزات سنگين و بسياري از آلاينده هاي ديگر را كاهش مي¬دهد.
6. مقاومت گياه را به بيماري¬هاي ريشه و برگ زياد مي¬كند.
7. كاهش دهنده سله و رواناب، افزايش نفوذپذيري خاك و شرايط براي نفوذ ريشه
8. سبب افزايش كارايي كودهاي شيميايي می شود